Öncelikle yapılacak olan güçlendirme çalışmaları ile yapı;
Daha sağlam
Daha güvenli
Yönetmeliklere uygun
Daha sağlıklı hale gelirler.
Depremlerde sonra ayakta kalan yapıların çoğu tekrar kullanım için risklidir. Depremin etkileri ile yapının taşıyıcı sisteminde, temelinde dışardan görülen ya da görülemeyen hasarlar oluşabilir. İki tür hasar için de, yapının tekrar kullanılmasından önce gerekli yetkililer ile etkileşime geçilip, yapının güncel durumu analiz edilmelidir. Yetkililer tarafından deprem analizleri sonucunda “yapı depreme karşı dayanıklı, güvenli” onayı alınmadan yapı tekrar kullanıma açılmamalıdır.
Deprem Analizi Nedir?
Deprem analizleri, yetkililer tarafından yapılan ve incelemeye alınan yapının depreme ne kadar dayanıklı olduğunu tespit eden işlemlerdir. Deprem analizlerinde ilk olarak beton kalitesi ölçülür. Betondan KAROTLAR alınarak beton kalitesi ölçülür. Daha sonra DEMİR SIYIRMA işlemlerine geçilir. Kolonlar belirli alanlarda kırılarak iç donatılarının görünmesi sağlanır. Böylece donatılarda paslanma seviyeleri kontrol edilip korozyon ölçümleri yapılabilir. Testlerden sonra gerekli veriler incelenerek, yapının iyileştirilmesi amacıyla GÜÇLENDİRME PROJESİ hazırlanır. Zemin etüdü, zemin sondajı, geoteknik rapor ve inceleme jeofizik raporları hazırlanır. Bu raporlar ile yapının statik durumunu güçlendirme amaçlı TAKVİYE PROJESİ hazırlanır.
Güçlendirme projesi kapsamında yapıya deprem simülasyonu uygulanıp, olası bir deprem durumunda yapının nasıl tepki vereceği tahmin edilir. Simülasyon sonucunda yapının AZ HASARLI, ORTA HASARLI ve AĞIR HASARLI olarak üç kategoriden birine girmesi gerekmektedir. Az hasarlı kategorisinde, yapılarda bir işlem yapılmayabilir Orta hasarlı kategorisinde, yapının tekrar kullanılabilmesi için YAPI GÜÇLENDİRME İŞLEMLERİ’nin uygulanması gerekmektedir.
Beton dayanımı düşük, kolon-kiriş donatılarında ileri derecede paslanma bulunan, taşıyıcı sisteminde hasarlar oluşup, sistem yükünü taşımakta zorlanan, yük taşıma kapasitesinin üstünde yüke maruz kalan yapılarda acilen yapı güçlendirmesi yapılmalıdır.
“Yapı depreme karşı dayanıklı, güvenli” onayı alınmazsa, deprem etkisi ile oluşturulan hasarın boyutuna göre iki yol izlenmelidir.
Binanın tamamen yıkılıp yeni bir projenin işlenmesi
Mevcut binada güçlendirme yapılması
Bir yapıda güçlendirme uygulamalarının yapılması, yapının yıkılıp yeniden inşa edilmesinden çok daha ekonomik bir çözümdür.
Yapı Güçlendirme Nasıl Yapılır?
Yapı güçlendirmedeki amaç eski-hasarlı yapıyı, dayanıklı hale getirmektir. Yapı güçlendirme teknikleri ve kullanılacak olan malzemeler, yapının hangi bölümünde hangi düzeyde güçlendirme yapılacağına göre çeşitlilik gösterir. Güçlendirme çalışmalarında öncelik kolonlara verilir. Yapının ana taşıyıcı sistemini oluşturan kolonlardaki hasarların giderilmesi ve kolonların tekrar statik kuvvetlerini kazanmaları için işlemler gerçekleştirilir.
Yapı Güçlendirme Yöntemleri
Yapı güçlendirme yöntemleri, kullanılacak olan malzeme çeşidine ve uygulanan yere göre sınıflara ayrılır.
Beton
Ülkemizde en yaygın olan yapı güçlendirme malzemesi betondur. Yapı güçlendirme malzemesinin beton olduğu örneklerde kolonlar, yatay ve düşey yük taşıma kapasitesini arttırmak için betonarme mantolama ile kaplanır. Bu yapı güçlendirme malzemesinin tek olumsuz yönü, yapım süresinin diğer malzemelere göre daha uzun sürmesidir.
Çelik
Yapının kolon, kiriş, perde ve taşıyıcı elemanların birleşim yerlerinde kullanılmaktadır. Hasarlı bölgeler çelik bir tabaka ile sarılarak gerekli destek sağlanabilir.
Yapı güçlendirme malzemesi olarak betonun yetersiz kaldığı durumlarda çelik tercih edilir. Betona göre daha maliyetli olsa da, çelik malzeme ile yapılan yapı güçlendirmelerinde daha hızlı ve dayanıklı imalatlar yapılabilir. Çelik güçlendirmeler, yapıda üstlerindeki yüke karşı zayıf kirişleri desteklemek ve böylece yapıda dikey kırılmaların önüne geçmek için yapının tamamına ya da belirli bir bölümüne uygulanır.
Karbon fiber
Bu güçlendirme yöntemi, pratik ve ekonomik bir çözümdür. Yapının bütününde, yığma duvarlarda, kolon-kiriş güçlendirmelerinde kullanılabilir. Karbon fiber güçlendirme uygulamalarına başlamadan önce, uygulamanın yapılacağı alan kir ve tozdan tamamen temizlenmeli, alanda bulunan yapısal bozukluklar düzeltilmelidir. Yapısal bozukluklar giderildikten sonra epoksi yapıştırıcılar alana sürülür ve karbon fiber güçlendirme malzemeleri bu epoksi yapıştırıcılar üzerine uygulanır. Güçlendirme malzemeleri uygulandıktan sonra üstlerine bir kat daha epoksi yapıştırıcı katmanı uygulanmalıdır. 2. Epoksi yapıştırıcı katmanının üstüne de son olarak bir koruma katmanı uygulanır. İşlem bittiğinde yapının dış yüklere olan dayanımı yüksek miktarda artacaktır. Ayrıca, güçlendirme işlemi bittikten sonra yanının dış görünüşünde her hangi bir değişiklik oluşmamaktadır.